Obecnie ciężko wyobrazić sobie jakąkolwiek budowę bez użycia betoniarek. Dzięki nim mieszanie betonu staje się o wiele prostsze, szybsze i wygodniejsze. Na rynku znajdziemy betoniarki różniące się m.in. pojemnością bębna, mocą silnika, rodzajem wieńca i sposobem pochylania bębna. Bez względu jednak na wielkość i moc danej betoniarki, bardzo ważne jest zachowanie podstawowych zasad bezpieczeństwa podczas jej obsługi. Sprzęt ten z pozoru wydaje się banalny w obsłudze, jednak nieumiejętnie użytkowany stanowi poważne źródło zagrożenia dla naszego zdrowia. W dzisiejszym poradniku przedstawimy podstawowe zasady BHP przy obsłudze betoniarek oraz przydatne informacje z tym związane.
Do czego służą betoniarki?
Betoniarki to powszechnie stosowane urządzenia budowlane, które służą do szybkiego mieszania cementu, piasku, żwiru oraz wody w celu uzyskania mieszanki betonowej. Najczęściej przybierają formę obrotowego bębna, umieszczonego na metalowym stelażu (stojaku). Taka konstrukcja wraz z zamocowanymi kółkami pozwala na szybki transport betoniarki w dowolne miejsce na budowie. Jednocześnie kompaktowe wymiary tych urządzeń umożliwiają ich przewożenie na większe odległości, np. na przyczepie samochodowej (przy okazji sprawdź również nasze przyczepy samochodowe). W przypadku większych inwestycji budowlanych i konieczności zastosowania większej ilości mieszanki betonowej, wykorzystuje się tzw. gruszki, czyli pojemniki umieszczone na ramie samochodu ciężarowego.
Parametry techniczne betoniarek
Przeglądając oferty betoniarek można natrafić na całkiem sporo zróżnicowanych pod kątem wizualnym i technicznym modeli. Wybór jest zatem całkiem spory, co z drugiej strony niestety, nie ułatwia nam w podjęciu odpowiedniej decyzji. W takich sytuacjach warto więc dobrze zorientować się w temacie parametrów technicznych betoniarek, które to determinują ich funkcjonalność i użyteczność na danej budowie. Od czego więc zacząć?
Pojemność robocza bębna – to jeden z pierwszych parametrów, który powinniśmy wziąć pod uwagę przy wyborze betoniarki. Pojemności bębnów mogą wahać się od kilkudziesięciu do nawet paruset litrów. Tym samym należy zastanowić się nad przyszłym zastosowaniem betoniarki. Jeżeli mamy zamiar eksploatować ją głównie w celach prywatnych do mieszania niewielkiej ilości składników, wtedy spokojnie wystarczy nam betoniarka o pojemności 100 litrów lub nawet mniejsza. Co innego, jeżeli planujemy zakup sprzętu dla firmy. Wtedy warto doposażyć się w o wiele pojemniejsze betoniarki, rzędu 200-300 litrów. W tym miejscu trzeba jeszcze dodać, że czym innym jest pojemność robocza i czym innym pojemność całkowita bębna.
Zasilanie i moc silnika – kolejna kwestia dotyczy napędu betoniarki. Często pomijanym parametrem jest napięcie silnika. Może bowiem okazać się, że zakupiliśmy model z silnikiem trójfazowym, podczas gdy nasza domowa instalacja nie została w takie gniazdo wyposażona. Zawsze sprawdzajmy, pod jakim napięciem pracuje silnik wybranej przez nas betoniarki! Drugą kwestią jest moc silnika, wyrażona w watach (W). Z reguły im większa betoniarka, tym mocniejszy musi być silnik. Działa to też w drugą czyli, im większa moc silnika, tym większe zapotrzebowanie na energię elektryczną i droższa eksploatacja urządzenia.
Przechył bębna – może wydawać się to niepotrzebne, ale w gruncie rzeczy zarówno sposób obsługi bębna, jak i możliwości jego przechyłu mają spore znaczenie podczas obsługi betoniarki. Najczęściej kąt pochylenia bębna regulowany jest przy pomocy koła lub korby.
Zabezpieczenia – kolejna rzecz to jakość wykonania betoniarki, zarówno od strony mechanicznej, jak i elektrycznej. Decydując się na zakup sprzętu zawsze chcemy żeby posłużył on przez długie lata. Stąd też zwracajmy uwagę na sposób wykonania poszczególnych elementów betoniarki, takich jak wieniec (najlepiej żeby był żeliwny), bęben (najlepiej malowany proszkowo) czy wyłącznik silnika (z certyfikatem CE). Niestety często słyszy się o wypadkach – w tym śmiertelnych – związanych nie tylko z nieprawidłowym posługiwaniem się betoniarkami, ale również z powodu kiepskiej jakości ich wykonania.
Jak zrobić beton w betoniarce?
W celu przygotowania 120 litrów betonu B20, trzeba zmieszać ze sobą 25 kg cementu, 12 litrów wody oraz 4 wiadra piasku i 8 wiader żwiru. Po więcej szczegółów polecamy sięgnąć do naszego innego artykułu blogowego, który krok po kroku wyjaśnia jak prawidłowo wykonać wylewanie betonu. Ważne jest również to, aby nie przekroczyć limitu objętościowego bębna betoniarki, ponieważ grozi to utratą stabilnością podczas pracy i nadmiernym przechyleniem urządzenia w trakcie rozładunku masy.
Jaka jest kolejność dosypywania materiałów do betoniarki? Najpierw zajmujemy się wsypaniem kruszywa, czyli piasku lub żwiru. Następnie przechodzimy do dolania wody, po czym możemy przystąpić do uruchomienia betoniarki. Kolejny krok to dosypywanie cementu, ale w niewielkich porcjach. Nie chcemy, aby zbyt szybko łączył się z już przygotowaną mieszanką. Mieszankę betonową należy mieszać przez ok. 5 minut, aż do momentu otrzymania jednolitej masy.
Informacja! Pamiętaj, że im mniej wody zastosujesz w celu przygotowania masy betonowej, tym po wylaniu beton będzie bardziej wytrzymały i odporny na uszkodzenia mechaniczne. Ponadto zaleca się stosowanie wody wodociągowej, z racji niskiej zawartości minerałów, np. wapnia. W przypadku stosowania wody ze studni może dojść do zbyt wysokiego zwapnienia całej mieszanki i zachwiania proporcji.
Uwaga! Jeżeli mamy zamiar przygotować bardzo gęstą masę betonową, wtedy powinniśmy pochylić bęben betoniarki do pozycji maksymalnie poziomej. W przeciwnym wypadku warto utrzymać optymalny kąt obracania od 20 do 35 stopni.
Jak korzystać z betoniarki?
Przygotowana przez nas instrukcja BHP obsługi betoniarki została podzielona na kilka sekcji. Sprawdź, jak należy obsługiwać betoniarkę oraz w jaki sposób przygotować i zabezpieczyć miejsce pracy.
Pracownik obsługujący betoniarkę
Osoba, która została przydzielona do pracy przy betoniarce, powinna być przede wszystkim wypoczęta, w pełni sił oraz ubrana w odpowiednią odzież BHP (bez luźno zwisających elementów) – w tym obuwie i rękawice robocze. Oczywiście nie ma tu również wątpliwości, że pracownik ten powinien być także w 100% trzeźwy.
Jeżeli obsługi podejmuje się osoba zatrudniona w firmie, wtedy dodatkowo powinna ona przejść obowiązkowy instruktaż stanowiskowy. Obowiązek przeszkolenia pracownika leży wtedy po stronie jego przełożonego. Nie ma wymogu, aby operator betoniarki musiał posiadać konkretne kwalifikacje zawodowe. Jeżeli z kolei użytkujemy betoniarkę na własny użytek (np. podczas remontu w domu), wtedy koniecznie zapoznajmy się z instrukcją obsługi danego urządzenia.
Miejsce pracy
Zanim przystąpimy do właściwej pracy z betoniarką, musimy bezwzględnie zadbać o najbliższą przestrzeń wokół niej. O ile pracownicy na budowie najczęściej zdają sobie sprawę z zagrożenia i specyfiki działania tego typu urządzeń, tak domownicy poruszający się w okolicy przeprowadzanych robót, mogą już nie mieć takiej świadomości. Dlatego też zanim podłączymy sprzęt do źródła prądu, na naszych barkach spoczywać będzie odpowiedzialne zabezpieczenie miejsca pracy.
Przede wszystkim trzeba pamiętać, aby betoniarka stała na równym i stabilnym podłożu. W pełni załadowana może z czasem zagłębiać się w gruncie i zacząć się przechylać. Aby tego uniknąć, warto podłożyć pod nogi konstrukcji np. szerokie deski.
Przed uruchomieniem betoniarki
Zanim przystąpimy do uruchomienia betoniarki sprawdźmy, czy nasze stanowisko pracy zostało odpowiednio przygotowane. Oprócz czynności wymienionych powyżej, ważne jest również właściwe podłączenie maszyny do źródła zasilania i sprawdzenie stanu technicznego jej uziemienia. Naturalnie zwróćmy uwagę na całokształt urządzenia – w tym skontrolujemy stan instalacji elektrycznej w betoniarce, bezpieczników, osłony oraz działanie samego włącznika rozruchowego. Zadbajmy także o odpowiednie oświetlenia stanowiska pracy.
Informacja! Przed przystąpieniem do właściwej pracy z betoniarką, zaleca się jej uruchomienie bez obciążenia (z pustym bębnem), w celu sprawdzenia poprawności jej działania. Jeżeli widoczne będą jakiekolwiek nieprawidłowości w funkcjonowaniu betoniarki, np. zacinający się bęben, nierówna praca silnika lub zbyt intensywne kołysanie betoniarką – należy bezwzględnie zaniechać dalszych czynności i przystąpić do eliminacji zaistniałych problemów. Jeżeli nie będzie to możliwe, trzeba skontaktować się z serwisantem i zgłosić występujące mankamenty przełożonemu.
Praca z betoniarką
Podczas pracy z betoniarką należy szczególnie zwracać uwagę na kilka istotnych elementów. Przede wszystkim nie uruchamiamy urządzenia mokrymi rękami. Może się to zdarzyć, np. po wlaniu wody do bębna. Kolejna ważna rzecz to skład mieszanki betonowej, który powinien być ściśle przestrzegany według zaleceń producenta (zależne one będą od rodzaju i klasy betonu). Nie zaleca się również dosypywania materiałów w trakcie pracy betoniarki. Pamiętajmy, że zbyt szybkie zastygnięcie mieszanki lub przeciążenie bębna w jednym miejscu może spowodować nieprawidłowe obracanie się bębna.
Uwaga! Zabronione jest opróżnianie zawartości bębna z wysokości powyżej 1 metra! Jeżeli zaistnieje taka konieczność, należy zastosować specjalne rynny odprowadzające.
Po zakończonej pracy
Gdy zakończyliśmy mieszanie masy betonowej pamiętajmy, aby starannie oczyścić bęben betoniarki i solidnie go opłukać. W przeciwnym razie masa betonowa zastygnie w jego wnętrzu i będzie bardzo trudna do usunięcia w późniejszym czasie. Oczywiście należy również uporządkować całe stanowisko pracy i zabezpieczyć betoniarkę przed jej ponownym uruchomieniem przez osoby niepowołane. Pozostając w temacie, sprawdź również czym jest beton z gruszki.
Przy okazji sprawdź również ofeorwane przez nas wibratory do betonu!
