Filtr HEPA – czym jest? Poznaj jego zastosowanie i budowę

Filtry HEPA wykorzystywane są w wielu urządzeniach domowego i przemysłowego użytku. Są w nie wyposażone m.in. odkurzacze, odkurzacze przemysłowe, oczyszczacze powietrza, klimatyzatory, roboty sprzątające czy nawilżacze powietrza. Ich funkcjonalność doceniania jest szczególnie podczas trwającej pandemii koronawirusa SARS-COV-2. Dlaczego? Wszystko wyjaśnimy w dzisiejszym artykule. Omówimy czym tak w zasadzie jest tzw. antybakteryjny filtr HEPA, co usuwa, z czego jest zbudowany oraz jakie są jego ceny.

Co to jest filtr HEPA?

Filtr HEPA (z ang. High Efficiency Particulate Air Filter) to specjalny rodzaj filtra stosowanego między innymi w oczyszczaczach powietrza, który charakteryzuje się wysoką skutecznością w usuwaniu zanieczyszczeń. Jego konstrukcja sprawia, że zatrzymuje drobinki nawet o średnicy 0,3 µm. Składa się on z cienkich arkuszy, wykonanych z polipropylenu, które uformowane są w kształcie harmonijki. Taki kształt pozwala jednocześnie na swobodny przepływ powietrza, a dodatkowo cechuje się dużą powierzchnią, która skutecznie absorbuje wszelkie zanieczyszczenia. Filtry HEPA podlegają klasyfikacji skuteczności usuwania zanieczyszczenia, które opisuje norma EN 1822-1:2009.

Jak działa filtr? HEPA filtry charakteryzują się prostą zasadą działania. Ich włókna tworzą zwartą siatkę, która posiada mikroskopijne pory. Są one na tyle niewielkie, że zatrzymują niemal wszystkie możliwe zanieczyszczenia (w tym zarodniki, bakterie i wirusy), ale jednocześnie pozwalają na swobodny przepływ powietrza. Filtracja w filtrach HEPA odbywa się poprzez 4 rodzaje mechanizmów: dyfuzję, inercję, przesiewanie i przechwycenie. Co one oznaczają?

• Przesiewanie – cząstki kurzu, sierść i drobnoustroje zatrzymują się włóknach filtrach, podczas gdy powietrze może je swobodnie okrążać.
• Inercja (bezwładność) – dotyczy większych i cięższych cząsteczek, które posiadają większą masę od powietrza. Za sprawą siły bezwładności, pyły tego typu nie podążają w tym samym kierunku co powietrze i wpadają bezpośrednio na włókna filtra HEPA.
• Dyfuzja – to zjawisko pomaga w zatrzymywaniu najmniejszych cząsteczek, takich jak zarodniki pleśni, które poruszając się w nieregularnych kierunkach, wychwytywane są przez włókna filtra.
• Przechwycenie – można to inaczej nazwać “przyklejaniem” brudu do włókien na oczyszczaczu. Na przechwycenie podatne są pyły i cząstki o średniej wielkości, które podążają za ruchem powietrza.

Budowa

Filtry HEPA produkuje się z włókien szklanych. Ten rodzaj materiału skuteczny jest w przechwytywaniu cząstek o średnicy ≥ 0,01 µm i może zatrzymać nawet do 99,995% cząstek o rozmiarach 0,3 µm. Co oznaczają te liczby? Między innymi to, że filtry te zatrzymują nie tylko cząstki kurzu, ale również komórki mikroorganizmów, takich tak grzyby czy wirusy i pierwotniaki.

Trzeba jednak mieć na uwadze, że ten wysokoskuteczny oczyszczacz powietrza jedynie zatrzymuje, a nie zwalcza zanieczyszczenia szkodliwe dla zdrowia. Dlatego ważne jest, aby na bieżąco wymieniać zużyte filtry lub w przypadku modeli zmywalnych – regularnie przepłukiwać je wodą. Dodatkowo filtry powietrza tego rodzaju stosowane na skalę przemysłową, wyposażone są w aluminiowe arkusze blachy, które stanowią ich wzmocnienie i zwiększają wydajność. W wielu urządzeniach stosuje się również filtry wstępne (o konstrukcji zwykłej siatki), których zadaniem jest wyłapanie największych cząsteczek kurzu. W przeciwnym wypadku mogłyby one bardzo szybko zapchać i zakłócić pracę końcowego filtra HEPA.

Filtr wstępny i główny może być dodatkowo ulepszony poprzez specjalne wkłady zawierające węgiel aktywny. Taki układ oczyszczania filtruje służy do filtracji o dużej skuteczności nie tylko dużych i mikroskopijnych zanieczyszczeń stałych, ale również lotnych związków organicznych (VOC – Volatile Organic Compounds). Filtry węglowe pochłaniają przy okazji nieprzyjemne zapachy, takie jak chociażby dym papierosowy, więc skuteczność całkowita filtracji w tego typu oczyszczaczach powietrza jest znacznie większa, niż skuteczność filtra w standardowych rozwiązaniach.

Zastosowanie

Filtry HEPA, podobnie jak filtry EPA stosowane w małych urządzeniach AGD, słyną ze swojej ekstremalnej skuteczności usuwania cząstek o wielkości mikroskopijnej. Filtry klasy takiej jak E11, E12 czy też H13 są w stanie przechwycić nawet do 99,995% zanieczyszczeń i cząstek o wielkości 0,3 µm. To sprawia, że filtry tego typu stosuje się wszędzie tam, gdzie istotna jest najwyższa jakość i czystość powietrza. Wykorzystywane są w układach klimatyzacji, zwiększają skuteczność oczyszczacza powietrza i innych  urządzeń w przemyśle farmaceutycznym, placówkach ochrony zdrowia i miejscach takich jak:

• szpitale
• przychodnie
• sale zabiegowe
• zakłady farmaceutyczne
• laboratoria
• linie produkujące żywność i elektronikę
• hale z żywnością
• schrony wojskowe
• szkoły, uczelnie i żłobki
• hotele i sale konferencyjne
• restauracje, kluby i dyskoteki
• supermarkety

Łatwość dostępu i względnie niski koszt omawianych filtrów HEPA sprawiają, że coraz częściej wykorzystywane są one w urządzeniach na użytek indywidualny, takich jak np. oczyszczacze powietrza czy odkurzacze domowe. Fakt ten doceniają m.in. alergicy, ponieważ wysoka skuteczność filtrów pozwala na szybką eliminację kurzu i innych alergenów z powietrza oraz podłóg.

Wysokoskuteczny filtr powietrza jest szczególnie istotny w dobie pandemii koronawirusa SARS-COV-2. Zarówno odkurzacze, jak i systemy klimatyzacji wyposażone w te filtr HEPA, pozwalają na skuteczne filtrowanie powietrza i zatrzymują cząsteczki wirusa (w tym koronawirusa, wirusa grypy oraz odry). Na rynku dostępne są również maski ochronne wyposażone w filtry HEPA, które wykorzystywane są m.in. przez zespoły medyczne. Należy jednak pamiętać to, o czym już wspomnieliśmy wcześniej. Filtry nie zabijają mikroorganizmów, a jedynie je zatrzymują.

Co usuwają (zatrzymują) filtry HEPA?

• bakterie
• wirusy
• grzyby i pleśń
• pierwotniaki
• kurz i pyłki roślin
• roztocza
• drobną sierść
• pyłki zawieszone, czyli składniki smogu, np. PM2.5, PM10, PM1

CZY KLASA FILTRA MA ZNACZNIE? KLASYFIKACJA FILTRÓW

Każdy filtr HEPA opisuje jeden z ośmiu podstawowych klas skuteczności w usuwaniu zanieczyszczenia, które różnią się od siebie wydajnością filtrowania cząstek o średnicy 0,3 µm. Każda klasa filtra opiera się o wyznaczenia normy N1822-1: 2009. Klasyfikacja filtrów HEPA wygląda następująco:

• EPA E10 – to najniższa klasa, która cechuje się skutecznością filtrowania zanieczyszczeń na poziomie 85%. Urządzenia wyposażone w filtr EPA E10 zatrzymują największe cząsteczki zanieczyszczeń oraz kurz, a więc znajdują zastosowanie m.in. w odkurzaczach, klimatyzatorach czy też obiektach przemysłowych.
• EPA E11 – w tym przypadku skuteczność oczyszczaczy sięga już 95%. Zastosowanie filtrów tej klasy jest zbliżone do zastosowania filtrów EPA E10 .
• EPA E12 – ta klasa charakteryzuje skuteczność usuwania zanieczyszczeń na poziomie 99,5%. To oznacza, że filtrów EPA E12 potrzebują przede wszystkim takie miejsca jak szpitale czy laboratoria.
• HEPA H13 – skuteczność tak oznaczonych filtrów w oczyszczaniu powietrza wynosi już 99,95% a więc całkiem sporo. Zastosowanie filtrów klasy H13 będzie zbliżone do klasy E12.
• HEPA H14 – filtrowanie na poziomie 99,995%, które obejmuje sprzęt na tym poziomie, doceniane jest chociażby w specjalistycznych placówkach medycznych.
• ULPA U15 / ULPA U16 / ULPA U17 – to 3 najwyższe z klas filtrów HEPA. Skrót ULPA to inaczej “Ultra Low Penetration Air”. Klasy te wyróżniają się najwyższym poziomem filtrowania na poziomie kolejno: 99,9995%, 99,99995% oraz 99,999995%. Gdzie mogą mieć zastosowanie tego typu filtry? Na pewno w miejscach o bardzo restrykcyjnych wymogach co do jakości powietrza. Filtry Ultra Low Penetration Air znajdą więc zastosowanie w m.in. przemyśle nuklearnym, farmaceutycznym oraz spożywczym.

JAK CZĘSTO WYMIENIAĆ? CZĘSTOTLIWOŚĆ WYMIANY FILTRA HEPA

Producenci sugerują różne terminy okresowych wymian tego typu filtrów. Wszystko zależy od przeznaczenia i warunków pracy danego urządzenia. Okres ten może wahać się od kilku miesięcy do nawet 10 lat. Warto w tym punkcie dodać, że niektóre urządzenia wyposażone są w specjalny licznik godzin pracy i automatycznie informują o konieczności wymiany filtra na nowy. Ułatwieniem mogą być natomiast filtry zmywalne, które można oczyścić samodzielnie z wykorzystaniem ciepłej wody. Ważne jest jednak, aby dodatkowo nie szczotkować powierzchni filtra i nie zakładać go nadal wilgotnego do oczyszczaczy i innych urządzeń (filtr trzeba odstawić najpierw do całkowitego wysuszenia).

W tle może przewijać się również pytanie, czy warto stosować najwyższej klasy, takie jak na przykład filtr ULPA w urządzeniach domowych? Oczywiście, że nie ma to sensu, ponieważ różnice w skuteczności filtrowania dla klasy HEPA i ULPA są tak niewielkie, że nie mają praktycznie żadnego znaczenia w warunkach mieszkaniowych. Domowy oczyszczacz powietrza zagwarantuje najwyższy poziom jakości powietrza bez konieczności montażu filtrów lepszych niż filtry HEPA H13. Tak restrykcyjne normy są natomiast potrzebne w specyficznych gałęziach przemysłu, np. w fabrykach nanokomponentów czy też elektrowniach atomowych. W takich przypadkach nawet różnica pomiędzy 99,9995% a 99,99995% robi wielkie znaczenie.

JAK MYĆ FILTR HEPA W OCZYSZCZACZACH POWIETRZA?

Skoro wiemy już, że w zależności od typu filtra można go albo wyrzucić i wymienić na nowy, albo zwyczajnie wyciągnąć i umyć, to sprawdźmy zatem w jaki dokładnie sposób to zrobić. Przede wszystkim rzeczą pewną jest, że każdy filtr HEPA – również ten omawiany w artykule – z biegiem czasu się zapycha. Wszystko zależy od warunków, w których jest użytkowany. W odkurzaczach domowych znajdziemy zarówno zmywalny filtr HEPA, jak i ten jednorazowy, który należy regularnie wymieniać na nowy. Żywotność filtra, która wpływa również na oczyszczacz powietrza i jego pracę, zależy od jego rodzaju, dlatego warto jeszcze przed zakupem danego urządzenia upewnić się, z jakim rodzajem filtrów powietrza mamy do czynienia.

Jak czyścić filtry typu HEPA? Przede wszystkim tak jak wspomnieliśmy wcześniej, nie należy używać jakichkolwiek szczotek. Mogę one naruszyć strukturę filtra (nawet jeżeli tego nie zauważymy) co pogorszy późniejszą skuteczność oczyszczania powietrza, a w związku z tym jakość powietrza spadnie. Z racji niewielkich cen tego rodzaju filtrów, najlepiej będzie od razu wymienić go na nowy (polecamy wyposażyć się w komplet zapasowych filtrów już w momencie zakupu danego urządzenia).

Nieco inną “bajką” są filtry zmywalne, które są zdecydowanie lepszym wyborem. Regularna konserwacja pozwala utrzymać ich efektywność na najwyższym poziomie. Jak myć filtr HEPA? Przede wszystkim sprawdź po jego wyjęciu, czy faktycznie wymaga on czyszczenia. Wystarczy porównać obie strony filtra pod kątem widocznych zanieczyszczeń. Następnie powierzchnię filtra możesz delikatnie oczyścić szmatką i przemyć pod bieżącą wodą (uważaj, aby przypadkowo go nie uszkodzić). Wyższą skuteczność w myciu osiągniesz, gdy podstawisz filtr powietrza pod większe ciśnienie wody (wszystko jednak wykonuj z umiarem!). Na koniec odstaw filtr HEPA do pełnego i naturalnego wyschnięcia. Przed jego ponownym włożeniem do urządzenia, takiego jak oczyszczacz czy odkurzacz, upewnij się, że jest on całkowicie suchy – w przeciwnym wypadku jego skuteczność filtracji bądź żywotność mogą znacznie spaść!

Czy można użyć detergentu do czyszczenia filtra HEPA? Jeżeli zabrudzenia na jego powierzchni są uporczywe i nie chcą schodzić pod wpływem bieżącej wody, możesz zdecydować się na zastosowanie niewielkiej ilości mydła lub płynu do mycia naczyń.

ODKURZACZE WYPOSAŻONE W FILTR HEPA – DLACZEGO WARTO JE MIEĆ?

Odkurzacze to jedne z najpopularniejszych urządzeń czyszczących w gospodarstwach domowych. Są tanie, funkcjonalne, a na rynku znaleźć można modele podstawowe w cenach nieprzekraczających paruset złotych oraz te klasy premium – w tym odkurzacze na sucho i mokro oraz odkurzacze piorące. Nowością było pojawienie się w odkurzaczach domowych filtrów anybakteryjnych, które okazały się wysoce pożądanym rozwiązaniem pośród klientów indywidualnych. W porównaniu do tradycyjnych egzemplarzy, te z innowacyjnymi filtrami nie posiadają praktycznie żadnych wad. W dodatku ceny odkurzaczy, które wyposażono w filtr HEPA są niewiele wyższe.

Co zyskujemy kupując nowoczesny odkurzacz wykorzystujący technologię filtrów HEPA? Przede wszystkim niespotykany dotąd poziom higieny w mieszkaniu. Możliwe stanie się filtrowanie nawet mikro zanieczyszczeń – w tym wirusów i bakterii. Odkurzacze tego typu oraz inne urządzenia, takie jak oczyszczacze powietrza, będą idealnym rozwiązaniem dla alergików! Skutecznie pozbędą się nawet najdrobniejszych cząsteczek zanieczyszczeń – w tym odchodów roztoczy, które stanowią popularny alergen.

Odkurzacz domowy Nilfisk One WB10P05A

KORONAWIRUS SARS-COV-2 A FILTRY HIGH EFFICIENCY PARTICULATE AIR

Ciężko podczas omawiania skuteczności filtracji ultra wydajnych filtrów, nie wspomnieć o szerzącej się pandemii koronawirusa SARS-COV-2. Większość placówek publicznych, miejsca opieki zdrowotnej, przedsiębiorstwa a także użytkownicy indywidualni na całym świecie, zaczęli przykładać większą wagę do utrzymania higieny osobistej i czystości powietrza w otaczającej ich przestrzeni, z dnia na dzień rośnie także popularność oczyszczaczy powietrza wyposażonych w filtr HEPA H13, oraz inne HEPA filtry. Zastosowanie filtra HEPA w oczyszczaczach powietrza to już standard!

Niejednokrotnie w sieci można natknąć się na pytanie: Czy filtr HEPA zabija koronawirusa? Można powiedzieć, że i tak, i nie. Przede wszystkim wirus sam w sobie nie jest organizmem żywym z punktu widzenia biologicznego, a więc trzeba tu mówić o neutralizacji wirusa, a nie jego zabijaniu. A zatem czy oczyszczacze powietrza, posiadające filtry HEPA, możemy wykorzystać do skutecznego zatrzymania cząsteczki koronawirusa?

Tak, ale tylko te, których skuteczność filtracji jest bardzo duża, czyli co najmniej H14. Wirus SARS-COV-2 ma średnicę od 0,12 do 0,16 µm. Można więc zauważyć, że jest zdecydowanie blisko granicy przepuszczalności filtrów HEPA, które wynoszą ≥ 0,01 µm. Jeżeli zatem szukamy domowego odkurzacza lub oczyszczaczy powietrza, które skutecznie pozbędą się cząsteczek wirusa, szukajmy sprzętu z filtrami o klasie co najmniej HEPA H14.

MASECZKI ANTYWIRUSOWE, A FILTR HEPA

Wysokowydajne filtry HEPA wykorzystywane są nie tylko w oczyszczaczach powietrza i urządzeniach myjąco-czyszczących, ale również w środkach ochrony osobistej. Jest to bardzo istotny czynnik walki z trwającą pandemią koronawirusa SARS-COV-2. Jak już wiadomo filtry powietrza wysokiej klasy są w stanie skutecznie zatrzymać cząsteczki mikroorganizmów, takich jak bakterie czy wirusy. To sprawia, że maski wyposażone w filtry HEPA stanowią podstawowe wyposażenie zespołów medycznych i personelu szpitalnego.

Filtry HEPA w przemyśle

Wspomnieliśmy, że z racji przystępnej ceny i wysokiej dostępności, różnego rodzaju sprzęt wyposażony w filtry HEPA cieszy się coraz większym zainteresowaniem wśród gospodarstw domowych. Nadal jednak technologia ta najpowszechniej obecna jest w wielu gałęziach przemysłu. W filtry te wyposażone są m.in. odkurzacze przemysłowe – w tym odkurzacze profesjonalne i odkurzacze przemysłowe specjalne. Każdy rodzaj oczyszczacza tego pokroju dostosowany jest do odsysania nie tylko cięższych i większych zanieczyszczeń, ale również powstającego podczas obróbki materiałów budowlanych ścieru i materiałów niebezpiecznych.

Czym jest współczynnik CADR?

CADR to skrót od Clean Air Delivery Rate i oznacza ilość czystego powietrza w oczyszczaczach powietrza i innych urządzeniach posiadających filtr HEPA, którą jest w stanie dostarczyć dana maszyna. Współczynnik ten może w łatwy sposób powiedzieć, jaka jest rzeczywista skuteczność sprzętu na konkretnym obszarze. Wartość CADR będzie minimalnie różnić się od maksymalnego przepływu powietrza. Jest ono bowiem blokowane w pewnym stopniu przez sam filtr HEPA. Współczynnik CADR najczęściej występuje w danych technicznych klimatyzatorów i oczyszczaczy powietrza. Właśnie za jego pomocą, producenci sprzętu określają wydajność oraz żywotność filtra. Najczęściej wartość CADR przypisuje się osobno dla zanieczyszczeń stałych oraz gazowych (te drugie usuwane są wolniej).

Ceny filtrów HEPA

Po przeczytaniu artykułu może nasuwać się końcowe pytanie: ile kosztują filtry antybakteryjne? Czy jest to dosyć kosztowna inwestycja? Ktoś może powiedzieć, że to przecież inwestycja we własne zdrowie i zdrowie najbliższych, a zatem nie można oszczędzać na tym, co dla nas najważniejsze. Zostawmy jednak na boku tę suchą dysputę i przyjrzymy się faktom. Dlaczego? Ponieważ filtry HEPA na użytek domowy nie są drogie! Podobnie zresztą jak urządzenia czyszczące wyposażone w ten rodzaj filtra. Przykład? Będzie to chociażby linia odkurzaczy domowych marki Nilfisk. Niezawodny, wydajny i skuteczny odkurzacz domowy Nilfisk One WB10P05A kosztuje nieco ponad 500 zł i w wyposażeniu standardowym posiada filtr klasy EPA 10. Można jednak zastosować bardziej wydajne filtry klasy HEPA H13 i lepsze.

Słowem podsumowania, filtry HEPA to względnie niedroga i skuteczna metoda oczyszczania powietrza z mikro zanieczyszczeń. Prosta konstrukcja filtrów HEPA wpływa również na ich bezproblemową eksploatację. Wszystkie te aspekty są szczególnie istotne właśnie teraz, gdy pandemia koronawirusa przybiera na sile i poszukiwane są coraz skuteczniejsze metody filtrowania powietrza, proste do montażu również w kompaktowym, domowym oczyszczaczu. Jak można było wyczytać z artykułu, filtry HEPA najwyższej klasy są w stanie zatrzymać tak małe cząsteczki, jak różnego rodzaju mikroorganizmu, np. wirusy. Najważniejsze jednak, że cała ta technologia dostępna jest także w domowych urządzeniach czyszczących i filtrujących. Dzięki temu możemy niewielkim kosztem zadbać o powietrze wolne od mikro zanieczyszczeń w naszych mieszkaniach – potrzebujemy jedynie odpowiedniego oczyszczacza, odkurzacza bądź innego urządzenia wyposażonego w filtr HEPA!

Produkty z wydajnymi filtrami w iSPRZET

Jeżeli interesują Cię niezawodne maszyny myjąco-czyszczące z filtrami typu High Efficiency Particulate Air Filter do domu lub przemysłu, koniecznie sprawdź naszą bogatą ofertę produktową. Posiadamy markowe rozwiązania (w tym również oczyszczacze powietrza) idealne do zastosowań indywidualnych oraz komercyjnych. Dzięki kilku metodom finansowania, nie musisz obawiać się o koszty. Nasi klienci mają do dyspozycji m.in. lekkie w spłatach raty, płatności odroczone PayPo oraz leasing w 100% online dzięki firmie Leaselink. Ponadto przedsiębiorcy mogą uzyskać wsparcie w formie dofinansowania.

Jeżeli nie wiesz, jaki rodzaj oczyszczacza do oczyszczania powietrza będzie odpowiedni do konkretnych zadań, nasi konsultanci udzielą Ci cennych wskazówek. Profesjonalne doradztwo przed i posprzedażowe to silna domena naszych sprzedawców. Doradzamy największym firmom budowlanym z Polski i Europy, dostarczając im jednocześnie najwyższej jakości filtry HEPA i oczyszczacze powietrza. Na kompleksowe wsparcie naszych konsultantów mogą liczyć również klienci indywidualni, którzy szukają odpowiednich urządzeń na użytek domowy.