Na wstępie warto wyjaśnić czym właściwie jest omawiana niwelacja terenu, a więc poznać jej definicję. Nieczęsto spotykamy się z takim określeniem w codziennych sytuacjach, ponieważ dotyczy ono wyspecjalizowanych robót budowlanych. Co ciekawe jednak, niwelację terenu wykonujemy niekiedy sami, nie będąc tego w pełni świadomym. Co jednak wspólnego mają sporadyczne prace w ogrodzie, na terenie działki czy podwórzu, do profesjonalnych działań wyspecjalizowanych ekip budowlanych? Można stwierdzić, że bardzo wiele!
Co to jest niwelacja terenu?
Pod pojęciem niwelacji terenu, kryje się nic innego, niż wyrównywanie powierzchni gruntu i odpowiednie jej kształtowanie. Nic nadzwyczajnego prawda? Do zwykłych prac w ogrodzie, wystarczy odpowiednio wybrać lub podsypać nieco ziemi w konkretnych miejscach, tak aby uzyskać możliwie płaską powierzchnię gruntu. Taka dokładność będzie jednak niewystarczająca, gdy konieczne jest wyrównanie terenu pod budowę domu, autostrady, drogi, nieruchomości czy innych, większych obiektów. W takich przypadkach, do gry wkraczają bardziej zaawansowane urządzenia, które dysponują niesamowitą dokładnością. Jaki zatem sprzęt wykorzystywany jest w celu niwelacji terenu?
Czym jest niwelator?
Być może nie każdy słyszał o urządzeniach takich jak niwelatory, ale z pewnością większość z nas widziała geodetów, którzy przemieszczali się z dziwnym urządzeniem podobnym do aparatu fotograficznego. Właśnie ten instrument nazywamy niwelatorem. Do czego właściwie służy taki sprzęt? Jego zadaniem jest pomiar różnicy wysokości pomiędzy punktami terenowymi, co pozwala wyznaczyć ewentualne spadki na powierzchni gruntu. Warto już teraz wspomnieć o rodzajach niwelatorów, ponieważ różnią się one zarówno wyglądem, jak i sposobem działania. Wyjaśnijmy więc, czym różnią się między sobą najczęściej stosowane niwelatory optyczne i niwelatory laserowe, dzięki którym możliwe jest precyzyjne wyrównanie terenu pod różne inwestycje.
Niwelatory optyczne
Należą do tradycyjnych i mniej skomplikowanych przyrządów pomiarowych. Niwelator optyczny składa się m.in. z lunety, kompensatora odpowiadającego za samopoziomowanie instrumentu, spodarki zawierającej śruby poziomujące niwelator oraz alidady pozwalającej na odczyt wartości kątowej z koła poziomego. Ten rodzajów niwelatorów jest bardzo popularny, jednak systematycznie wypierany przez nowsze rozwiązania. Cechuje go łatwość obsługi i niższa cena w porównaniu do niwelatorów laserowych. Do prawidłowej obsługi niwelatora optycznego, wymagana jest obecność dwóch osób. Jedna obsługuje omawiany instrument, a druga przytrzymuje łatę.
Niwelator optyczny Nivel System N32x
Produkty marki Nivel System wyróżniają się najwyższą jakością wykonania i niesamowitą precyzją. Nie inaczej jest w przypadku modelu N32x, który gwarantuje dokładność pomiaru na poziomie 1,5 mm/1 km podwójnej niwelacji i dysponuje 32-krotnym powiększeniem. Niwelatorem można posługiwać się również w trudnych warunkach atmosferycznych. Jest to możliwe dzięki klasie odporności IP66, co czyni go pyłoszczelnym i odpornym na skutki zachlapania wodą.
Niwelator optyczny Topcon AT-B4A
Topcon słynie z produkcji profesjonalnych instrumentów pomiarowych. Warto zwrócić uwagę na niwelator optyczny AT-B4A, który jest jednym z najpopularniejszych niwelatorów w Polsce. Model ten może zagwarantować dokładność pomiaru wynoszącą 2 mm/1 km podwójnej elewacji. Luneta dysponuje 24-krotnym powiększeniem, a cały instrument objęty jest klasą odporności IPX6.
Niwelator optyczny Topcon AT-B4A
Niwelatory laserowe
Ten rodzaj niwelatorów należy do najbardziej precyzyjnych i mogą one działać nie tylko poziomo, ale również pionowo. Jedną z ważniejszych cech niwelatorów laserowych jest to, że do ich obsługi wystarczy tylko jedna osoba. Budowa tych urządzeń jest zdecydowanie bardziej skomplikowana, niż w przypadku tradycyjnych niwelatorów optycznych. Najważniejsza jest ruchoma głowica z umieszczonym na niej generatorem światła laserowego. Po uruchomieniu urządzenia, emituje ono wiązkę skupionego światła, która trafiając na detektor zamontowany na łacie, wyzwala sygnał dźwiękowy. To pozwala na odczyt konkretnej wartości. Wyrównanie terenu przy pomocy niwelatora laserowego jest zatem szybsze i o wiele bardziej precyzyjne.
Niwelator laserowy Topcon RL-SV2S DIGITAL
Ogromna precyzja, spory zasięg i czytelny wyświetlacz LCD – to tylko niektóre cechy, wyróżniające model RL-SV2S Digital. Instrument ten pozwala na pracę z dokładnością 2,4 mm / 50 m. Dodatkowo dzięki wykorzystaniu czujnika laserowego, maksymalny zakres tego urządzenia może sięgać nawet 800 m. Sprzęt przystosowany jest do pracy w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, dzięki normie odporności IP66.
Niwelator laserowy Nivel System NL400G DIGITAL
Profesjonalny sprzęt do profesjonalnych zastosowań. Model NL400G Digital wyróżnia przede wszystkim dokładność pomiaru na poziomie +/- 1 mm / 10 m oraz zasięg pracy 500 m. Model NL400G wyposażony jest w laser barwy zielonej, którego widoczność jest cztery razy lepsza, w porównaniu do wiązki czerwonej. Wydajne zasilanie akumulatorowe, pozwala nawet na kilkadziesiąt godzin nieustannej pracy. Sprzęt można również obsługiwać za pomocą pilota, a sam instrument odporny jest na zapylenie oraz zawilgocenie, zgodnie z normą IP64.
Niwelatory elektroniczne, rurowe i teodolity
Omawiając temat niwelacji terenu, warto przedstawić również inne, bardziej specjalistyczne rozwiązania, które sa również nieocenione na placu budowy. Będą to chociażby mniej popularne niwelatory elektroniczne, które oferują automatyczny odczyt wartości. Ich działanie oraz konstrukcja zbliżona jest do aparatu fotograficznego. Podobnie jak niwelatory optyczne, te również posiadają lunetę oraz kompensator magnetyczny. Zasada działania jest jednak zupełnie inna. Po wciśnięciu odpowiedniego przycisku przez operatora, urządzenie odczytuje kod umieszczony na łacie (wykonuje jego zdjęcie) i porównuje go ze wzorem kodu całej łaty w swojej pamięci. Cały proces trwa zazwyczaj kilka sekund.
Kolejnym rozwiązaniem, o którym warto wspomnieć, są niwelatory rurowe. Urządzenia te występują w formie okrągłego walca z nóżkami. Instrumenty te pozwalają wyznaczyć kierunek oraz spadek. Doskonale sprawdzą się podczas układania rur, kabli czy krawężników. Na koniec przedstawimy w kilku zdaniach, do czego służą teodolity. Konstrukcją przypominają niwelatory optyczne. Służą do pomiaru kątów poziomych oraz pionowych, pomiaru odległości oraz wyznaczania azymutów. Tę grupę urządzeń dzielimy na optyczne oraz elektroniczne. W pierwszym przypadku, wszelkich obliczeń matematycznych dokonuje operator urządzenia. Niwelatory elektroniczne z kolei są sporym ułatwieniem, ponieważ generują wynik automatycznie.
