Proces technologiczny budowy nawierzchni asfaltowych to wbrew pozorom skomplikowany proces. Rozpoczynając od zamówienia materiału, przez jego transport, wylanie i zagęszczenie po finalną obróbkę i oddanie do użytku. To, co dla przeciętnych kierowców wydaje się proste, dla ekip budowlanych za każdym razem stanowi pewne wyzwanie i ryzyko.
W dzisiejszym artykule omówimy dokładnie proces budowy nawierzchni asfaltowej, technikę jej zagęszczania oraz rodzaje sprzętu wykorzystywane w całym tym procesie. Najpierw jednak sprawdźmy z czego tak właściwie składa się asfalt i jakie są jego właściwości.
Co to jest asfalt?
Pod szeroko rozumianym pojęciem asfaltu kryje się tak na prawdę mieszanka mineralno-asfaltowa. Sam asfalt otrzymywany jest z frakcji przerobu ropy naftowej i najczęściej wykorzystywany jest do budowy dróg oraz w formie materiału izolacyjnego, czyli tzw. lepiku asfaltowego. Asfalt niekiedy jest błędnie utożsamiany ze smołą, która w odróżnieniu od asfaltu jest wynikiem odgazowania drewna lub węgla.
Asfalt pełni przy budowie nawierzchni rolę tzw. lepiszcza, który spaja mieszankę mineralną składającą się z piasku, grysów oraz mączki wapiennej. Asfalt stanowi ok. 5% mieszanki mineralno-asfaltowej, która wykorzystywana jest do budowy warstwy ścieralnej, wiążącej oraz podbudowy zasadniczej. Asfalt można podzielić na 4 rodzaje, które wykorzystywane są do budowy nawierzchni drogowych. Jest to asfalt konwencjonalny, twardy, wielorodzajowy oraz modyfikowany polimerami. Można go również podzielić ze względu na bardziej ogólne zastosowanie. Będzie to asfalt drogowy, przemysłowy oraz do zastosowań specjalnych.
Klasy i kategorie dróg publicznych
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, które wydano 2 marca 1999 roku, drogi publiczne podzielono na odpowiednie klasy w celu określenia konkretnych wymagań technicznych oraz użytkowych:
- Symbol A – autostrady
- Symbol S – drogi ekspresowe
- Symbol GP – drogi ruchu przyspieszonego
- Symbol G – drogi główne
- Symbol Z – drogi zbiorcze
- Symbol L – drogi lokalne
- Symbol D – drogi dojazdowe
Drogi publiczne zostały również odpowiednio posortowane z uwagi na ich funkcje w sieci drogowej:
- Klasy A, S, GP – drogi krajowe
- Klasy GP lub G – drogi wojewódzkie
- Klasy Gp, G, Z – drogi powiatowe
- Klasy GP, G, Z, L, D – drogi gminne
Walec przegubowy Wacker Neuson RD24
Układanie asfaltu – krok po kroku
Proces układania nawierzchni asfaltowej składa się z kilku etapów, które są ze sobą ściśle połączone. Nawet niewielki błąd w początkowej fazie może mieć ogromny wpływ na dalszy rozwój wykonywanych zadań. Z tego też powodu każda taka inwestycja stanowi dosyć spore wyzwanie logistyczne i organizacyjne.
Pierwszym działaniem jest sporządzenie zamówienia na mieszankę mineralno-asfaltową. Następnie materiał ten trzeba możliwie jak najszybciej przetransportować na miejsce budowy. Bardzo ważne są tu odstępy czasowe pomiędzy kolejnymi dostawami. Następnie mieszankę równomiernie rozprowadza się za pomocą maszyny zwanej rozkładarką i całość zagęszcza do uzyskania zwartej i stabilnej powierzchni. Całość nie wydaje się taka skomplikowana, jednak każdy etap wymaga odpowiedniego przygotowania i stosowania się do ściśle wyznaczonych reguł technologicznych.
Etap I – odbiór i transport mieszanki
Przed rozpoczęciem działań na placu budowy, wykonawca składa zamówienie na mieszankę mineralno-asfaltową. Dokument ten musi zawierać takie informacje jak:
- nazwa firmy
- szczegóły budowy
- oznaczenie mieszanki
- planowany termin dostawy
- łączną ilość materiału / ew. ilość dzienną
- rodzaj pojazdu do transportu mieszanki (pojemność, ilość)
- dane osoby odpowiedzialnej za koordynację działań
Odbiór materiału oraz jego transport na miejsce układania stanowi niemałe wyzwanie logistyczne. Kolejne dostawy muszą odbywać się w ściśle określonych odstępach czasowych, z uwzględnieniem wydajności układania nawierzchni na budowie. Trzeba również mieć na uwadze zmieniające się warunki pogodowe, utrudnienia w ruchu, objazdy dla samochodów ciężarowych oraz przerwy w pracy kierowców.
Dlaczego jest to tak istotne? Ponieważ mieszanka zasycha i stygnie z każdą minutą. Musi zostać dostarczona na plac budowy w ściśle określonym czasie, tak aby zapewnić płynność jej rozkładania. Sam transport mieszanki również wiąże się z odpowiednim przygotowaniem chociażby skrzyń ładunkowych, które muszą być pokryte specjalnym środkiem antyadhezyjnym.
⬇️ Polecany sprzęt budowlany
Jezdna przecinarka spalinowa Husqvarna FS 413...
Jezdna przecinarka spalinowa Husqvarna FS 413 (500 mm), głębokość cięcia 189 mm14 924,57 zł13 730,60 złRęczna przecinarka spalinowa Husqvarna K 770...
Ręczna przecinarka spalinowa Husqvarna K 770 (350 mm), głębokość cięcia 125 mm4 987,77 zł4 049,00 złZagęszczarka jednokierunkowa 106 kg Ammann APF...
Zagęszczarka jednokierunkowa 106 kg Ammann APF 20/50 D, 500 mm, Hatz 1B2017 336,38 zł12 915,00 zł
Etap II – ocena wizualna mieszanki przed wbudowaniem
Przed przystąpieniem do wbudowania mieszanki, bardzo ważna jest jej wcześniejsza ocena wizualna. Najważniejszym parametrem, który decyduje o tym, czy przywieziony materiał znajdzie się na podłożu jest jego temperatura. W tym celu wykonuje się odczyty za pomocą szybko reagujących termometrów wgłębnych lub sondy. Prawidłowa temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej wynosi od ok. 140 do nawet 190 °C. Jak wizualnie rozpoznać czy przywieziony materiał nadaje się do użytku?
- Prawidłowa temperatura mieszanki – asfalt dobrze wypełnia przestrzeń pomiędzy kruszywem. Całość ma czarny kolor i lekko połyskuje. Widoczne i odczuwalne są w niewielkim stopniu specyficzne opary.
- Zbyt niska temperatura mieszanki – widoczna jest zbita skorupa na skrzyni ładunkowej ciężarówki, a mieszanka nie wydziela oparów. Masa nie zachowuje bardziej płynnej konsystencji, a podczas rozładunku tworzy charakterystyczne zbrylenia. Mieszanki wychłodzonej nie należy wyładowywać, tylko uzgodnić z wytwórnią dalszy tok postępowania.
- Zbyt wysoka temperatura mieszanki – widoczne są specyficzne, żółte opary, które pojawiają się jeszcze przed rozładunkiem. Masa ma barwę lekko brązową i jest matowa. Generalnie przegrzanej mieszanki również nie powinno się rozładowywać, aczkolwiek można ją wykorzystać do budowy np. pobocza lub skarpy.
Etap III – wylewanie asfaltu
Przed przystąpieniem do wyładunku masy mineralno-asfaltowej do skrzyni rozkładarki, należy dokładnie określić wydajność tej maszyny w zależności od grubości oraz szerokości układanej warstwy. Następnie przystępuje się do rozładunku budulca, który jest równomiernie układany i wstępnie zagęszczany przez rozkładarkę.
Proces układania oraz przesypywania mieszanki mineralno-asfaltowej ze skrzyni ładunkowej ciężarówki do kosza rozkładarki wymaga dosyć precyzyjnego postępowania. Należy mieć na uwadzę, aby:
- Samochody dostawcze ustawiały się równolegle do osi skrzyni ładunkowej rozkładarki (należy korygować wszelkie odchylenia);
- Utrzymywać możliwie stałą prędkość posuwu zestawu;
- Nie dopuścić do całkowitego opróżnienia skrzyni zasypowej rozkładarki (będzie to skutkować przerwą w układanej nawierzchni, co wymaga późniejszego uzupełnienia);
- Wszelkie regulacje rozkładarki należy ustawić możliwie precyzyjnie jeszcze przed rozpoczęciem prac. Poprawki w działaniu maszyny podczas wylewania nawierzchni trzeba ograniczyć do absolutnego minimum;
- Nie dosypywać mieszanki bezpośrednio za rozkładarką w celu wyrównania powstałych ubytków w nawierzchni. Wykonuje się to tylko w wyjątkowych sytuacjach;
- Zachować szczególną ostrożność podczas pracy w bliskim kontakcie z rozgrzaną mieszanką. Ogromnym zagrożeniem jest nie tylko jej wysoka temperatura, ale również zdolność przyklejania do odzieży oraz skóry, co wzmaga skutki poparzenia.
Bardzo ważna jest bieżąca kontrola procesu układania nawierzchni asfaltowej. Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, mieszanka mineralno-asfaltowa z biegiem czasu zmienia swoje właściwości. Dlatego istotne jest, aby wszelkie rozbieżności zidentyfikować możliwie jak najwcześniej.
Kładzenie asfaltu w deszczu – czy jest to możliwe?
Z wielu przyczyn najczęściej nie wykonuje się wylewki mineralno-asfaltowej podczas opadów deszczu oraz na mokrym podłożu. Wilgotne środowisko negatywnie wpływa na zdolność do równomiernego zagęszczenia posadzki asfaltowej. Niemniej jednak dopuszczalne jest kładzenie grubych warstw asfaltu podczas niewielkich opadów deszczu np. mżawki. Jeżeli pojawi się taka potrzeba, powierzchnię można ogrzać promiennikami ciepła.
Etap IV – Zagęszczanie mieszanki
Zagęszczanie asfaltu ma kluczowe znaczenie na jego końcową wytrzymałość. Niestety klasyczne zagęszczarki nie sprawdzą się w przypadku tak sporej powierzchni. Dlatego w celu jej zagęszczenia, wykorzystuje się znane wszystkim walce. W użyciu dostępne są zarówno walce jednowałowe oraz walce tandemowe (dwubębnowe).
Ilość zastosowanych walców zależy głównie od rodzaju mieszanki mineralno-asfaltowej, jej całkowitej powierzchni, grubości, szerokości oraz temperatury. Zagęszczanie przeprowadza się najwcześniej jak to możliwe, zaraz po wylaniu asfaltu przez rozkładarkę. Pierwszy przejazd (przewałowanie) wykonuje się podjeżdżając jak najbliżej do rozkładarki. Zagęszczania nie należy kontynuować, jeżeli temperatura mieszanki jest niższa niż 90°C.
Walec tandemowy Wacker Neuson RD27
Najczęstsze błędy podczas zagęszczania asfaltu
Od operatorów sprzętu budowlanego wymaga się doskonałej znajomości zasad, które przypisane są do konkretnego procesu technologicznego. Nie inaczej jest w przypadku zagęszczania nawierzchni asfaltowej z wykorzystaniem walców.
Widocznym i najczęstszym defektem są spękania, widoczne na początku zagęszczania. Przyczyną może być m.in. wybór zbyt ciężkiego walca do pierwszego przejazdu, zbyt obfite skropienie powierzchni walca, zbyt niska nośność podbudowy lub nieodpowiedni skład mieszanki.
Etap V – nadanie odpowiedniej szorstkości
Końcowy etap budowy to posypanie nawierzchni asfaltowej kruszywem, w celu nadania jej odpowiedniej szorstkości. Zabieg ten zwiększa wytrzymałość drogi i wpływa na bezpieczeństwo jej użytkowników. W tym celu stosuje się kruszywo o gradacji od 1 do 5 mm, które wysypuje się przed drugim przejazdem walca. Oddanie drogi do ruchu powinno nastąpić nie wcześniej niż po 24 godzinach wychładzania powierzchni.
Szczeliny w asfalcie – ważne informacje
Mówiąc o układaniu dróg asfaltowych, trudno nie wspomnieć o powstających w tym procesie szczelinach (a właściwie to łączeniach podłużnych). Różnica pomiędzy złączami a spoinami jest taka, że złącza powstają w trakcie przejazdu dwiema rozkładarkami w systemie tandemowym – łączenie na gorąco. Spoiny natomiast powstają gdy w użyciu jest jedna rozkładarka, która wylewa najpierw jeden pas jezdni, a następnie drugi.
Złącze wykonywane metodą “gorące do gorącego” wykazuje największą trwałość. Wymaga to jednak zamknięcia ruchu pojazdów na większym obszarze, ponieważ wylewanie asfaltu prowadzone jest jednocześnie z dwóch rozkładarek. Jeżeli nie ma takiej możliwości to wykonuje się tzw. układanie “gorące do zimnego”. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że powstała spoina nie powinna znajdować się w miejscu planowanego oznakowania poziomego czyli białych pasów.
Sprzęt i maszyny do budowy dróg – co u nas znajdziesz?
W naszym sklepie znajdziesz profesjonalne i kompleksowe wyposażenie dla firm budowlanych. Oferujemy rozbudowaną ofertę zagęszczarek, w tym zagęszczarki stopowe, zagęszczarki jednokierunkowe oraz zagęszczarki dwukierunkowe. Dysponujemy produktami renomowanych marek takich jak Husqvarna, Wacker Neuson, Ammann czy Bomag. Drogowcy docenią moc, niezawodność oraz wszechstronność walców drogowych dostępnych w naszej ofercie. Dysponujemy również kompleksową ofertą instrumentów pomiarowych takich jak niwelatory, niwelatory laserowe czy teodolity.
Innowacyjne walce tandemowe Wacker Neuson
Podczas przeglądania oferty naszego sklepu, polecamy również spojrzeć na ofertę przegubowych i uniwersalnych walców tandemowych Wacker Neuson z serii RD45. Te nowoczesne maszyny cechują się olbrzymią wszechstronnością i najwyższą niezawodnością. Sprzęt ten posiada szereg wielu funkcjonalności, wpływających na efektywność wykonywanych prac drogowych. Można zaliczyć do nich m.in. system dociskania i cięcia krawędzi, bezpieczny pałąk ochronny ROPS (Roll Over Protective Structure) oraz możliwość przesunięcia bębnów (ruch pełzający) – co jest szczególnie przydatne podczas zagęszczania podłoża wzdłuż ścian.
Na plus wychodzą również parametry techniczne walców tej serii. Przykładowo walec tandemowy Wacker Neuson RD 45-140 C wyposażony został w niezawodny silnik wysokoprężny o mocy 50,9 KM. Promień skrętu maszyny wynosi 2650 mm, a średnica bębna 900 mm. Prędkość robocza w zależności od panujących czynników środowiskowych wynosi 183 m/min.
Budowa dróg z iSPRZET
Nasi klienci mogą również liczyć na fachowe doradztwo w kwestii doboru i eksploatacji sprzętu oraz dogodne warunki finansowania, takie jak leasing w 15 minut i w 100% online. Zamawiając produkty dla budownictwa w naszym sklepie masz pewność, że do Twojej firmy trafi sprzęt w pełni oryginalny i z kompletną gwarancją producenta.
